Stare Miasto (Zamość)

Dzielnice

Osiedle Stare Miasto w Zamościu jest jedną z szesnastu dzielnic, na jakie podzielono to historyczne miasto. Znajduje się w centralnej części Zamościa i sąsiaduje z innymi osiedlami, co przyczynia się do jego wyjątkowego charakteru.

Granice dzielnicy wyznaczają:

  • Os. Planty, które znajduje się od wschodniej strony,
  • Os. Promyk oraz Os. Zamczysko, przylegające od południa, wzdłuż których biegnie linia kolejowa oraz rzeka Łabuńka,
  • Os. Karolówka i Os. Janowice, których granica również biegnie rzeką Łabuńką po zachodniej stronie,
  • Os. Orzeszkowej-Reymonta, graniczące z północy, gdzie mamy do czynienia z ulicami: Sadowa oraz Studzienna.

Warto zaznaczyć, że poza zabytkowym Starym Miastem, obszar ten obejmuje również tereny z dalszymi zabudowaniami na zachód. Wśród nich wyróżnia się jedno istotne osiedle, które zalicza się do zabudowy jednorodzinnej:

Osiedle Podgroble, położone pomiędzy ulicami: Królowej Jadwigi, Podgroble oraz Podleśna. Jest to jedna z najstarszych części miasta, która na początku była jedynie niewielką osadą już od XVII wieku. Dopiero po zakończeniu II wojny światowej, region ten przeszedł znaczną rozbudowę domów jednorodzinnych, z przewagą niewielkich budynków mieszkalnych.

Stare Miasto

Stare Miasto w Zamości to niepowtarzalne miejsce na mapie Polski, którego historia sięga czasów renesansu. Oparta na planie opracowanym przez architekta włoskiego, Bernarda Morando, przestrzeń ta wzorowana jest na idealnych włoskich miastach, co dziś zachwyca zarówno turystów, jak i mieszkańców. Charakterystyczny układ urbanistyczny, w tym proste ulice przecinające się pod kątem prostym oraz pozostałości dawnych umocnień, nadaje Zamościowi niepowtarzalny charakter.

Za wyjątkowość Starego Miasta świadczy jego wpisanie w 1992 roku na Listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO, co wspiera jego przyszłość oraz zachowanie bogatego dziedzictwa kulturowego. Teren ten kryje w sobie wiele zabytków, w tym obiekty świeckie, takie jak ratusz, który jest znakiem rozpoznawczym, oraz pałac Zamoyskich i Akademię Zamojską.

Warto zwrócić uwagę na bogactwo obiektów sakralnych. Należą do nich katedra oraz kościoły, takie jak franciszkanów, redemptorystów, a także kościół św. Katarzyny. Poza tym, na uwagę zasługują budynki związane z dawną ludnością żydowską, w tym synagoga i mykwa.

Miasto jest także pełne nieco mniej znanych, ale równie interesujących miejsc, takich jak jatki żydowskie, które można odkrywać w trakcie spacerów po mieście. Choć Stare Miasto doświadczyło zniszczeń i licznych przekształceń, jego renowacja przynosi owoce dzięki ciągłym wysiłkom, w tym podejmowanym przez lokalne władze.

Realizowane są liczne projekty rewitalizacji, które obejmują różnorodne elementy staromiejskiej architektury, takie jak synagoga, katedra, a także wybór fragmentów fortecy Zamościa. Dzięki tym staraniom Stare Miasto zyskuje nowy wizerunek, zachowując przy tym swoje niepowtarzalne walory historyczne i architektoniczne.

Ważniejsze obiekty

Kultura

W Starym Mieście znajdują się kluczowe instytucje, które przyczyniają się do bogactwa kulturalnego regionu. Obejmują one różnorodne muzea, takie jak Muzeum Zamojskie, Muzeum Fortyfikacji i Broni „Arsenał”, Muzeum Sakralne Katedry Zamojskiej, a także niewielkie Muzeum Techniki Drogowej i Mostowej. Na uwagę zasługuje Centrum „Synagoga”, które mieści Multimedialne Muzeum Żydów Zamościa i Okolic oraz punkt informacyjno-kulturalny Szlaku Chasydzkiego.

Osoby zwiedzające mogą skorzystać z trasy turystycznej prowadzącej przez nadszaniec, bastion VII, oraz kurtynę, która jest obecnie dostępna do zwiedzania po zakończeniu prac remontowych. Dodatkowo, istnieje nowa trasa turystyczna po podziemiach oficyny ratusza.

W Zamościu można również podziwiać galerie, takie jak Biuro Wystaw Artystycznych-Galeria Zamojska oraz Galeria Fotografii „Ratusz”, a także galerie Liceum Plastycznego. Stare Miasto jest ponadto areną licznych wydarzeń kulturalnych, które odbywają się przede wszystkim na Rynku Wielkim. Wśród nich znajdują się spektakle Zamojskiego Lata Teatralnego. Także przestrzeń przy parku miejskim staje się miejscem różnorodnych imprez. Dawniej istotną rolę pełnił też Amfiteatr koło Bramy Lubelskiej, który został rozebrany w związku z nowym zagospodarowaniem. Obecnie wydarzenia kulturalne odbywają się w lokalnych pubach i klubach, w tym koncerty oraz wystawy.

Handel, usługi

Na terenie Starego Miasta można napotkać wiele placówek handlowych oraz usługowych, które oferują różnorodne artykuły, jak obuwie, odzież, pamiątki, a także usługi bankowe. Targowisko na rogu ulic Bazyliańskiej i L. Zamenhofa to dodatkowy punkt, który przyciąga zarówno mieszkańców, jak i turystów.

Obok nadszańca, który po pracach remontowych ponownie pełni funkcję handlową jako Centrum Turystyczno-Handlowe „Nadszaniec”, znajdują się również kioski przy ulicy W. Łukasińskiego.

Zamość to także doskonałe miejsce dla miłośników jedzenia. Restauracje, bary, kawiarnie i pizzerie przyciągają gości i zachęcają do spędzenia wolnego czasu w tym urokliwym miejscu. Na terenie Starego Miasta zlokalizowane są różnorodne obiekty noclegowe. Hotele takie jak „Arte” przy Rynku Wielkim, „Zamojski” na ul. H. Kołłątaja, „Renesans” przy ul. Greckiej, „Senator” na Rynku Solnym oraz „Hotel 77” przy ul. L. Zamenhofa spełniają oczekiwania turystów. Dodatkowo, dostępne są inne opcje lokali, takie jak „Apartament” przy ul. Bazyliańskiej oraz hostel „Starówka”.

Oświata

Stare Miasto to również ośrodek kształcenia, gdzie zlokalizowane są istotne placówki edukacyjne. W tej dziedzinie wyróżniają się przede wszystkim szkoły ponadpodstawowe, w tym I Liceum Ogólnokształcące im. J. Zamoyskiego, a także Liceum Plastyczne im. B. Morando oraz Zespół Szkół Ponadpodstawowych nr, znany jako „ekonomik”.

Oferowane są również programy na poziomie uczelni wyższych, takie jak Uczelnia Państwowa im. Sz. Szymonowica oraz Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji. Kolejnym ważnym punktem jest Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. K. Szymanowskiego.

Urzędy, instytucje

W obrębie Starego Miasta zlokalizowanych jest wiele instytucji oraz urzędów. Do kluczowych należy Urząd Miasta Zamość (w tym ratusz oraz inne budynki), Urząd Statystyczny, Urząd Pracy, Urząd Pocztowy nr 1 – znajdujący się w dawnym szpitalu kolegiackim, Izba Skarbowa, Straż Miejska i Środowiskowy Dom Samopomocy.

W zachodniej części dzielnicy, w pobliżu parku, mieści się zamojski Ośrodek Sportu i Rekreacji, w skład którego wchodzi stadion z tartanową bieżnią, hale sportowe, tor do łucznictwa oraz inne obiekty rekreacyjne. W okolicy Osiedla Stare Miasto znajdziemy też korty tenisowe przy ul. Studziennej oraz boisko, które sprzyjają aktywnemu wypoczynkowi.

Tereny zielone

„W obszarze Starego Miasta można zauważyć znaczną ilość terenów zielonych. Na północ od zabudowy, pomiędzy ulicami Królowej Jadwigi a Akademicką, mieści się park miejski. Wyróżnia się on licznymi alejkami oraz stawem, który został tutaj stworzony w okresie międzywojennym XX wieku. Na północ od tego parku rozciągają się również otwarte tereny zielone, które stanowią doskonałe miejsce dla organizacji licznych imprez miejskich.

W kierunku południowym, ku Rotundzie, oraz na zachód od Starego Miasta, pomiędzy Starym Miastem a osiedlem Podgroble, zlokalizowane są skwery, w których rośnie kilka drzew. Dawniej obszar ten był mniej zagospodarowany i ulokowanym tam parkiem był tzw. „Małpi Gaj”.

W obrębie staromiejski, niewielki skwer otoczony zabudowaniami stanowi Rynek Wodny. Natomiast w północno-wschodniej części, wzdłuż ulicy W. Łukasińskiego oraz za północną i wschodnią linią murów znajdują się trawniki. Obszar ten, zwany „kacze doły”, kryje w sobie pozostałości innego kojca w pobliżu nadszańc.

Na południu tej dzielnicy, nad Łabuńką, natomiast mieszczą się ogrody działkowe.

Pomniki i tablice

Pomniki

W Zamościu można odnaleźć szereg pomników, które upamiętniają ważne postaci oraz wydarzenia. Na ulicy Akademickiej, obok Starej Bramy Lubelskiej, znajduje się Pomnik-głaz Dzieci Zamojszczyzny, który oddaje hołd młodym ofiarom Historycznych wydarzeń.

W szczególności warto zwrócić uwagę na Pomnik Jana Pawła II, umiejscowiony w bliskim sąsiedztwie katedry. Dodatkowo, przed dawnym Pałacem Zamoyskich wznosi się Pomnik Jana Zamoyskiego, który przyciąga wzrok turystów i mieszkańców.

Ponadto, na ulicy W. Łukasińskiego znajduje się Pomnik króla Dawida Psalmisty, zlokalizowany w pobliżu Nowej Bramy Lubelskiej. Na tym samym ciągu ulic można natrafić na Pomnik-Krzyż „Katyń 1940”, ulokowany koło kościoła św. Katarzyny.

W Zamościu upamiętniono również szem obchodzenie Pamięci Ormian zorganizowaną przy ul. W. Łukasińskiego (w pobliżu nadszańca bastionu VII). Należy także wspomnieć o popiersiu Stanisława Staszica, które można podziwiać w parku miejskim.

Tablice, miejsca pamięci

W mieście znajduje się wiele tablic poświęconych pamięci ofiar drugiej wojny światowej, w tym dzieci z Zamojszczyzny, umieszczonych w przejściu przez dzwonnicę przy katedrze. Przy ul. J. Piłsudskiego 1 znajduje się tablica upamiętniająca pomoc Węgrom podczas powstania w 1956 r.

Na ul. Grodzkiej 7 umieszczona została tablica Marka Grechuty, a przy ul. T. Kościuszki 4.Table z kolei dedykuje Bolesławowi Leśmianowi. Kolejna tablica, upamiętniająca Michała Pieszko, znajduje się na ul. S. Staszica 31, natomiast tablica Józefa Piłsudskiego jest zlokalizowana przy ul. Rynek Wielki 13 (Ratusz).

Na ul. Ormiańskiej 22, przy Rynku Wielkim, można zobaczyć tablicę Leopolda Skulskiego. Tablica Wincentego Witosa jest zlokalizowana przy ul. Kolegiackiej 16/ul. S. Staszica 39.

Warto również zwrócić uwagę na płytę Józefa Piłsudskiego umiejscowioną na ul. Rynek Wielki, tuż przed Ratuszem, oraz płytę Michała Wazowskiego, położoną na ul. Rynek Solny. W „Alei Sław” przy ul. Grodzkiej można znaleźć liczne płyty, w tym:

Oceń: Stare Miasto (Zamość)

★★★★★
Średnia ocena:4.63 Liczba ocen:10