Kościół św. Katarzyny w Zamościu

---

Lokalizacja

Poreformacki kościół św. Katarzyny jest usytuowany w północnej części zamojskiej starówki, z dostępem od południa, z którego wchodzi się na niewielki placyk J. Jaroszewicza, skomunikowany z ulicą L. Zamenhofa.

Historia

Historia kościoła i klasztoru reformatów w Zamościu rozpoczęła się w XVII wieku, kiedy to fundatorzy, IV ordynat zamojski Marcin Zamoyski oraz Hieronim Żaboklicki, ówczesny chorąży bracławski, powiązany z rodziną Zamoyskich, postanowili zainwestować w budowę. Prace nad tym imponującym założeniem, zaprojektowanym przez J. M. Linka, miały miejsce w latach 1680–1686. Po ukończeniu budowy, kościół został poświęcony w dniu 26 maja 1686 roku przez biskupa chełmskiego Stanisława Święcickiego, który nadał mu wezwanie św. Piotra z Alkantary.

Okres pod zaborem austriackim

Podczas austriackiej okupacji Zamościa, nastąpiły poważne zmiany, ponieważ w 1782 roku zakon reformatów został rozwiązany, przez co kościół oraz budynki klasztoru przestały pełnić swoją dotychczasową rolę. W 1806 roku obiekty te przeznaczono na magazyn dla wojsk austriackich, a po 1809 roku, w chwili gdy zakonnicy opuścili swoje siedziby, zajęły je jednostki wojskowe stacjonujące w zamojskiej twierdzy.

Okres pod zaborem rosyjskim

Po przejęciu Zamościa przez Rosję, sytuacja kościoła również uległa pogorszeniu. Klasztor został całkowicie rozebrany, a sama świątynia, podobnie jak wiele innych obiektów w tym okresie, została pozbawiona charakterystycznych elementów architektonicznych. Styl klasycystyczny, który wówczas dominował, doprowadził do zniszczenia barokowych szczytów oraz sygnatur. Pomimo tych zmian, zachowały się jednak barokowe elementy, takie jak krzyżowo-kolebkowe sklepienie czy pilastry i płyciny na zewnętrznych ścianach budynku.

Okres po I wojnie światowej

Po zakończeniu I wojny światowej, kościół miał przez krótki czas pełnić funkcję teatru, jednakże w latach 1925–1926 przeszedł renowację, co pozwoliło na przywrócenie mu roli kościoła szkolnego pod wezwaniem św. Katarzyny, zainaugurowanej w 1927 roku. W trakcie II wojny światowej, w krypcie pod kościołem, ukryto cenny obraz Hołd pruski Jana Matejki, który był wówczas w poszukiwaniu przez niemieckie władze.

Okres po II wojnie światowej

Po zakończeniu II wojny światowej, w kościele umieszczono marmurowy pomnik, w którym złożono prochy profesorów oraz uczniów zamojskich szkół średnich, którzy stracili życie w tym tragicznym okresie. Ponadto, w świątyni znajdują się relikwie św. Andrzeja Boboli oraz, niedawno sprowadzone z Włoch, relikwie św. Pio z Pietrelciny. W 1939 roku, obrażający dzieło Jana Matejki, Hołd Pruski, zostało na krótko ukryte w podziemiach kościoła, skąd po mniej więcej trzech miesiącach powróciło do Krakowa. Na koniec lat 90. XX wieku, dzięki przeprowadzonym pracom renowacyjnym, przywrócono oryginalny wygląd kościoła, z naciskiem na dach oraz szczyty, a także wzbogacono elewację. W planach jest również budowa „Domu Trzeciego Tysiąclecia im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego” w miejscu, gdzie niegdyś stał klasztor.

Wyposażenie

Wnętrze tego jednonawowego kościoła zachwyca różnorodnymi elementami dekoracyjnymi, które przyciągają wzrok odwiedzających.

Wśród wyróżniających się elementów można dostrzec drewniane ołtarze, które nadają mu niepowtarzalny charakter. Znajduje się tutaj również późnobarokowy obraz św. Katarzyny przedstawiający ją pod Madonną z Dzieciątkiem, datowany na pierwszą połowę XVIII wieku.

Wnętrze kościoła zdobią także rzeźby aniołów w stylu rokoko, które wprowadzają atmosferę delikatności oraz obrazy miejscowych malarzy z XX wieku, ukazujące takie postacie jak św. Hubert oraz św. Teresa.

Warto również zwrócić uwagę na chór, który oparty jest na trzech arkadach z kolumnami, doskonale dopełniając całość aranżacji wnętrza.

Otoczenie

Świątynia ta otoczona jest nowoczesnymi murami, które nadają jej wyjątkowy charakter i ochronę. Na północ od wejścia znajduje się pomnik-krzyż, upamiętniający ofiary zbrodni katyńskiej z 1940 roku.

---

Oceń: Kościół św. Katarzyny w Zamościu

---