Józef Epstein, znany również pod różnymi pseudonimami, w tym Pułkownik Gilles, Joseph Andrej oraz Joseph Estain, to postać, która pozostawiła trwały ślad w historii Polski i Europy. Urodził się 16 października 1911 roku w Zamościu i przez całe życie angażował się w działalność polityczną oraz wojskową, co zaowocowało jego udziałem w wielu kluczowych wydarzeniach XX wieku.
Jako polsko-żydowski działacz komunistyczny, Epstein brał udział w hiszpańskiej wojnie domowej, opowiadając się po stronie sił republikańskich. Jego heroiczna postawa i zaangażowanie w walkę o wolność zyskały mu uznanie zarówno w Polsce, jak i za granicą. W czasie II wojny światowej, jego umiejętności wojskowe znalazły zastosowanie w ruchu oporu we Francji, gdzie odegrał istotną rolę jako dowódca oddziałów.
Niestety, jego walka o sprawiedliwość i wolność zakończyła się tragicznie. Epstein został zamordowany przez niemieckie władze, po wcześniejszych okrutnych torturach, które zadało mu Gestapo. Jego odwaga i poświęcenie pozostają przykładem w historii walki z totalitaryzmem.
Życiorys
Józef Epstein, który studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim, rozpoczął swoją polityczną karierę w Komunistycznej Partii Polski. Już w 1931 roku został uwięziony w wyniku aresztowania, gdy na nielegalnym mityngu wygłaszał swoje przemówienie. Po kilku tygodniach spędzonych w izolacji, odzyskał wolność, jednak był zmuszony uciec do Czechosłowacji, gdzie nie udało mu się zdobyć prawa do stałego pobytu. Ostatecznie osiedlił się we Francji.
W Tours, mieście we Francji, Epstein zawarł związek małżeński z Paulą Duffau, która również była aktywistką komunistyczną. Razem angażowali się w działalność w lokalnych komórkach Francuskiej Partii Komunistycznej (PCF), najpierw w Tours, później w Bordeaux, a następnie w Paryżu. Mimo że ukończył studia prawnicze, jako imigrant nie mógł wykonywać swojego zawodu. Para doczekała się syna.
W 1936 roku Epstein podjął decyzję o wyjeździe do Hiszpanii, gdzie dołączył do armii republikańskiej, walcząc w hiszpańskiej wojnie domowej. Jego odwaga doprowadziła do odniesienia poważnych ran w obronie Irun. W styczniu 1938 roku już jako dowódca rumuńskiej baterii artylerzystów „Tudor Vladimirescu”, kontynuował walkę, jednak w końcu tego samego roku musiał wrócić do Francji, gdzie trafił na kilka miesięcy do obozu w Gurs.
Kiedy nastał rok 1939, Epstein postanowił wstąpić do formowanych we Francji polskich jednostek wojskowych, jednak szybko się z tego wycofał, wybierając dołączenie do Legii Cudzoziemskiej. W 1940 roku został pojmany przez Niemców i umieszczony w Stalagu IVB, z którego udało mu się uciec, podróżując przez Szwajcarię z fałszywymi dokumentami, aby powrócić do Paryża.
W 1941 roku Epstein połączył swoje siły z komunistyczną formacją ruchu oporu, FTP, na której czoło stanął od lutego 1943 roku, dowodząc jej działania w rejonie Paryża. Dzięki jego działania, struktury FTP przeszły znaczącą reorganizację. Zamiast mniejszych grup „trójek”, powstały większe oddziały liczące od 10 do 15 osób. To właśnie jeden z takich dwunastoosobowych zespołów przeprowadził udany zamach podczas niemieckiej parady na paryskim Placu Gwiazdy w 1943 roku, co zaskoczyło hitlerowców, którzy spodziewali się, że atakują ich setki partyzantów.
Jednakże, wkrótce po tych sukcesach, Epstein został zdradzony, prawdopodobnie przez Josepha Dawidowicza, ówczesnego szefa zaopatrzenia grupy Manukiana. Aresztowanie miało miejsce na dworcu w Évry-Petit-Bourg, gdzie został przewieziony do więzienia Fresnes. Tam poddano go brutalnym torturom, co doprowadziło do niesprawiedliwego wyroku śmierci i wykonania kary w forcie Mont Valérien.
Przypisy
- Les rues de Paris: place Joseph-Epstein [online], www.parisrues.com [dostęp 27.07.2020 r.]
- Lettre de Epstein Joseph– Le Mont-Valérien pendant la Seconde Guerre mondiale – Le Mont Valerien, haut lieu de la mémoire nationale [online], www.mont-valerien.fr [dostęp 27.07.2020 r.]
- – L’actualité du Mont-Valérien – Le Mont Valerien, haut lieu de la mémoire nationale [online], www.mont-valerien.fr [dostęp 27.07.2020 r.]
- Le Web de l’Humanité: Au nom du père, Joseph Epstein Georges Duffau - Article paru le 21.02.2004 r. [online], web.archive.org, 25.04.2005 r. [dostęp 27.07.2020 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Michał Wazowski | Józef Zbigniew Harasim | Wanda Kustrzeba | Leopold Skulski | Feliks Kapłan | Sławomir Mazurek (polityk) | Andrzej Wnuk (samorządowiec) | Andrzej Olborski | Henryk Lewandowski | Stanisław Cybula | Róża Luksemburg | Julian Surzycki | Ignacy Kowalski | Andrzej Chmiel | Anna Niewiadomska | Marek Fink | Anna Moskwa | Krzysztof Maksymiuk | Jarosław Szajner | Marek JagielskiOceń: Józef Epstein (komunista)