Zamczysko (Zamość)

Główna ulica osiedla, czyli ulica Lipska, jest równocześnie drogą wojewódzką nr 849, co sprawia, że jest to ważny szlak komunikacyjny. Nazwa osiedla związana jest z historią Zamościa; w pierwszej połowie XVII wieku w tej lokalizacji znajdowała się letnia rezydencja Tomasza Zamoyskiego, drugiego ordynata. Niestety, została ona zniszczona w 1648 roku podczas najazdu Kozaków. Obecnie w tym miejscu znajduje się niewielkie sztucznie usypane wzgórze, które przypomina o minionej historii.

Warto zauważyć, że w osiedlu Zamczysko brakuje obiektów edukacyjnych oraz kościołów. Bardzo dużą część powierzchni tej dzielnicy zajmują tereny zielone, w tym ogrody działkowe, szerokie łąki oraz jedyny w Zamościu las komunalny. W tym rejonie można spotkać wiele chronionych gatunków zwierząt, takich jak: rzekotka drzewna, ślimak żółtawy, kumak oraz traszki. Na wschód od zabudowy ul. Lipskiej, aż po rzekę Łabuńkę, znajduje się obszar specjalnej ochrony NATURA 2000, znany jako "Dolina Górnej Łabuńki", który jest domem dla ponad 20 różnych gatunków ptaków, z których trzy mają swoje ostoje w tym rejonie.

Do ważniejszych obiektów usytuowanych w obrębie tej dzielnicy należy zalew miejski, który stał się miejscem wypoczynku i rekreacji dla mieszkańców Zamościa. Pierwotnie, zalew podzielony był groblą na dwa zbiorniki – północny, przeznaczony na kąpielisko, oraz południowy, wykorzystywany do hodowli ryb i wędkarstwa. Całkowita powierzchnia zalewu wynosi około 18 ha. Prowadzi to do istotnej zmiany, gdyż do I połowy XIX wieku w tym miejscu znajdował się znacznie większy zbiornik wodny, znany jako Wielka Zalewa, który sięgał do południowych murów Zamościa. Po rozebraniu grobli w 2020 roku, obecnie na zalewie pozostała jedynie mała wyspa, która pełni rolę ostoi dla ptactwa.

Na północ od zalewu, na terenie osiedla, znajduje się Rotunda Zamojska, fragment dawnej twierdzy Zamość, która powstała w XIX wieku. Rotunda ta ma bogatą historię, a szczególnie istotny był jej okres w czasie II wojny światowej, kiedy to używana była jako miejsce aresztowań i egzekucji.

Północna granica dzielnicy biegła wzdłuż ulicy Szczebrzeskiej, wzdłuż której przebiega linia kolejowa prowadząca do stacji Zamość. Inne istotne obiekty w dzielnicy to m.in. różne usługi motoryzacyjne oraz zajazd, które znajdują się przy głównej ulicy Lipskiej, a także kompleks pięciu pełnowymiarowych boisk trawiastych stowarzyszenia KS Hetman oraz strzelnica na zachód od zalewu. Warto dodać, że do 2019 roku, w budynku zlokalizowanym w miejskim lesie, mieścił się dom dziecka, który został przeniesiony do innej lokalizacji.