Tadeusz Baranowski (autor komiksów)

---

Życiorys

Tadeusz Baranowski, urodzony w Zamościu jako syn utalentowanego artysty rzeźbiarza Eugeniusza Baranowskiego oraz Stefanii Baranowskiej, spędził swoje dzieciństwo w Lublinie. Jego ojciec pełnił funkcję dyrektora Liceum Sztuk Plastycznych, co z pewnością miało wpływ na rozwój artystycznych zamiłowań Tadeusza. Maturę ukończył w Męskim Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Staszica w Lublinie. W latach 1962-1969 studiował na Wydziale Grafiki i Malarstwa ASP w Warszawie, gdzie jego warsztat rozwijał się pod okiem uznanych nauczycieli, w tym prof. Artura Nachta-Samborskiego i prof. Aleksandra Kobzdeja. W czasach studiów miał również silny wpływ ze strony Zdzisława Jurkiewicza, a jego podróż do Paryża w 1965 roku z pewnością otworzyła przed nim nowe horyzonty artystyczne. Dyplom obronił w 1969 roku z wyróżnieniem, a jego talent oraz pasja do tworzenia skłoniły go do zaangażowania się w grupę artystyczną „Aut”.

Tuż po ukończeniu studiów Tadeusz rozpoczął pracę jako grafik, współpracując m.in. z takimi czasopismami jak „Przyjaciółka”, „Świat Młodych”, „Razem” oraz „Na Przełaj”. Jego debiutancki komiks został stworzony na namowę dziennikarza Jerzego Dąbrowskiego i ukazał się w „Świecie Młodych” w 1975 roku. Również w tym czasopiśmie w 1976 roku zaczęły się regularnie publikować kolejne komiksy Baranowskiego. Jego pierwszy album, Na co dybie w wielorybie czubek nosa Eskimosa, trafił do wytwórni w 1980 roku, nakładem Młodzieżowej Agencji Wydawniczej.

Rok 1984 przyniósł mu nowych współpracowników, gdy rozpoczął pracę z Grzegorzem Rosińskim w roli kolorysty przy popularnej serii Thorgal. W tym samym czasie nawiązał współpracę z belgijskim wydawnictwem Editions du Lombard, gdzie jego prace były publikowane w magazynie „Tintin” przez cztery lata. Współpracował z cenionymi belgijskimi scenarzystami, takimi jak Bom oraz Jean Dufaux. W tym okresie zrealizował także ilustracje do ekskluzywnego wydania utworów Jacques’a Brela, które miały premierę w Belgii i Francji.

W Studiu Filmów Rysunkowych powstała seria animowana Przygody Profesorka Nerwosolka w 1984 roku oraz Kosmiczne przygody Profesorka Nerwosolka w 1986 roku, w których Baranowski miał wkład w dialogi oraz aspekty wizualne. Przełom lat 80. i 90. przyniósł mu nowe wyzwania, gdy pracował jako redaktor graficzny dla kilku popularnych czasopism dla dzieci i młodzieży, takich jak „Ja”, „Ty”, „My”, „Juppi!” oraz „Jupik”. Jego komiksy i ilustracje regularnie pojawiały się m.in. w magazynach „VideoFan”, „Fantazja”, „Super Boom!” oraz „Świat Komiksu”.

W 2008 roku Tadeusz Baranowski powrócił do malarstwa, które porzucił na początku lat 70. Tworzył przez kolejne trzynaście lat, tworząc ponad dwieście dzieł, z których część była wystawiana na licznych individualnych oraz zbiorowych wystawach. Tworzy w technice asamblażu, wykorzystując zarówno drewno, tkaniny, polistyren oraz farby akrylowe i olejne. Jego dzieła znajdują się w czołowych zbiorach, w tym w warszawskiej Zachęcie, warszawskim Teatrze Studio, Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz w wielu zbiorach prywatnych.

W dniu 31 maja 2007 roku, Tadeusz Baranowski został odznaczony przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Kazimierza Michała Ujazdowskiego Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” za jego wkład w twórczość dla dzieci. W tym samym wydarzeniu z wyróżnieniem tym uhonorowano również Henryka Jerzego Chmielewskiego oraz Janusza Christę. Kolejnym znaczącym osiągnięciem była Nagroda Specjalna Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego w 2009 roku, w związku z jubileuszem 65-lecia urodzin, co zostało docenione w kontekście jego zasług dla polskiej kultury.

Jego twórczość, Antresolka Profesorka Nerwosolka, została uwzględniona w prestiżowej publikacji 1001 Comics You Must Read Before You Die Paula Gravetta. W roku 2010 Agencja Reklamowo-Filmowa Human Ark rozpoczęła prace nad pełnometrażowym filmem animowanym na podstawie komiksu Podróż Smokiem Diplodokiem, którego premierę zaplanowano na 4 października 2024 roku. Z tej okazji wprowadzono na rynek wiele produktów, w tym klocki Mini Waffle (Marioinex), puzzle (Trefl), odzież (Mr. Gugu & Miss Go), pluszaki oraz zestawy artystyczne.

W 2011 roku z kolei miała miejsce premiera filmu dokumentalnego, poświęconego jego twórczości, zatytułowanego Antresolka Profesorka Nerwosolka. Tadeusz Baranowski mieszkał w Warszawie w rejonie ul. Rozłuckiej 4/26. Jeszcze 14 września 2024 roku, w trakcie 35. Międzynarodowego Festiwalu Komiksu i Gier, został uhonorowany Złotym Pucharem – Nagrodą im. Janusza Christy, co potwierdziło jego znaczącą pozycję w świecie polskiego komiksu.

Publikacje

Wydawnictwa albumowe

Poniżej znajduje się szczegółowy przegląd publikacji albumowych autorstwa Tadeusza Baranowskiego. Każda z wymienionych pozycji odzwierciedla unikalny styl twórczości tego autora.

• Skąd się bierze woda sodowa – wydawane przez różne wydawnictwa w latach 1982, 1983, 1989, z rozszerzonymi wydaniami przez Ongrys w 2012, 2015, 2017, 2018, 2021 i 2023.
• Na co dybie w wielorybie czubek nosa Eskimosa – publikacja MAW z 1980 roku, z późniejszymi wersjami do 2024 roku, gdzie do pierwszych 100 zamówień dołączana jest naklejka z ilustracją oraz autografem autora.
• 3 przygody Sherlocka Bombla – pierwsze wydanie w Interpress w 1984 roku, następnie w 2004 roku przez Kultura Gniewu/Zin Zin Press.
• W pustyni i w paszczy (obrazki do kolorowania) – wydania między 1984 a 2017 roku.
• Antresolka Profesorka Nerwosolka – wydana w latach 1985 i 1987 przez MAW, z późniejszymi edycjami rozszerzonymi i powiększonymi przez Egmont i Ongrys.
• Podróż smokiem Diplodokiem – wersje wydane przez MAW od 1986 do 2024 roku z wieloma rozszerzonymi edycjami.
• Jak ciotka Fru-Bęc uratowała świat od zagłady – pierwsze wydanie w 1989 roku, kontynuowane w latach 2017 i 2019 przez Ongrys.
• Przepraszam remanent – wydanie z 1990 roku przez Bea oraz wznowienia w 2017 roku.
• Ecie-pecie o wszechświecie – wydanie zbiorcze z 2021 roku z okładką w dwóch wersjach.
• Historia wyssana z sopla lodu – publikacja z 1991 roku, z późniejszym wznowieniem przez Ongrys w 2021 roku.
• To doprawdy kiepska sprawa, kiedy Bestia się pojawia – wydanie z 1992 roku, wznowione kilka razy, ostatnio w 2016 roku.
• Orient Men: Forewer na zawsze – wydanie z Egmontu w 2002 roku.
• Orient Men: Śmieszy, tumani, przestrasza – wydanie z 2015 roku, będące poszerzeniem poprzedniego albumu.
• Porady Praktycznego Pana – pierwsze wydanie w 2003 roku, kolejne w 2020 oraz 2024 roku w formacie powiększonym.
• O zmroku – publikacja z 2005 roku.
• Bezdomne wampiry – debiut w 2012 roku, z kolekcjonerską wersją w 2017 roku przy współpracy z Tomaszem Lewem Leśniakiem.
• Do bani z takim komiksem! – wznowienie albumu z 2020 roku.
• Dymki z Tintina jak dymek z komina – wydanie z 2020 roku, zbiór komiksów z lat 1984–1987.
• Naukowa to jest kwestia, znowu się zjawiła bestia – wydanie z 2021 roku, kontynuacja wcześniejszych tematów.
• Rysowanie na kolanie – antologia szkiców z 2022 roku.
• Dramatyczne wydarzenia opisane od niechcenia – kolekcjonerskie wydanie z 2024 roku, łączące różne historie oraz dodatki, w tym nową wersję kolorowanki.
• A więc, Fru-Bęc! – zbiorcze wydanie komiksów z dodatkowymi materiałami i kolorowanką dla pierwszych 500 zamówień.

Wydawnictwa kolekcjonerskie (numerowane)

W tej sekcji przedstawiono zestawienie wydawnictw kolekcjonerskich i numerowanych, które są prawdziwą gratką dla kolekcjonerów. Wiele z tych wydania jest limitowanych, co czyni je wyjątkowymi na rynku.

• Tffffuj! Do bani z takim komiksem! – limitowana edycja z 2005 roku wydana przez Orient Men i Spółka (550 egzemplarzy).
• Zeszyty Baranowskiego#1: W pustyni i w paszczy – indywidualna kolekcjonerska edycja z 2008 roku.
• Zeszyty Baranowskiego#2: Ten piekielny Barnaba, Komiksy z Misia – kolekcjonerskie wydanie z 2008 roku.
• Zeszyty Baranowskiego#3: Przygody twistującego słonia Twisti, Robin Wschód – wydanie z 2008 roku w wersji kolekcjonerskiej.
• Zeszyty Baranowskiego#4: Moje komiksy po francusku cz.1 – wydane w 2009 roku jako kolekcjonerskie.
• Zeszyty Baranowskiego#5: Moje komiksy po francusku cz.2 – kontynuacja serii z 2009 roku w wersji kolekcjonerskiej.
• Skąd się bierze woda sodowa – kolekcjonerskie wydanie z 2010 roku w specjalnym opakowaniu i z dodatkami.
• Na wypadek wszelki woda, soda i Bąbeleki – numerowana edycja z 2010 roku (550 szt.).
• Jak ciotka Fru-Bęc uratowała świat od zagłady / To doprawdy kiepska sprawa, kiedy bestia się pojawia – specjalne wydanie z 2017 roku.
• Prapradziadka Hieronima opowieści dziwnej treści czyli Skąd się bierze woda sodowa – limitowane, kolekcjonerskie wydanie z 2022 roku, z dodatkami i w dwóch wersjach.
• Plakaty kolekcjonerskie Tadeusza Baranowskiego – edycja z FineArtPrints.pl z 2023 roku, wydana w 250 sztukach, z numerowanym hologramem oraz z autografami.

Wystawy

Tadeusz Baranowski, uznany polski twórca komiksów, od lat cieszy się uznaniem zarówno w kraju, jak i za granicą. Jego talent i artystyczne osiągnięcia były wielokrotnie prezentowane na różnorodnych wystawach, co dowodzi jego wszechstronności i wpływu na kulturę.

W okresie 1969–1971 jego dzieła pokazywano w licznych galeriach, między innymi w Helsinkach podczas Wystawy Studentów Warszawskiej ASP oraz na krajowych wystawach, takich jak IX Debiut Absolwentów ASP w Warszawie. Ponadto, jego prace były wystawiane na ważnych wydarzeniach artystycznych, takich jak V Jubileuszowy Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego w Szczecinie.

W 1988 roku Baranowski wziął udział w międzynarodowej wystawie komiksu w Szwajcarii. Kolejne lata przyniosły równie prestiżowe pokazy, takie jak wystawa w Bibliotece Narodowej w Warszawie zatytułowana „Od szalonego Grzesia do Jeża Jerzego. 80 lat cyklicznych historyjek obrazkowych w Polsce” w 1999 roku.

W 2000 roku jego prace były częścią wystawy „La bande dessinée en Pologne 1919-1998” na festiwalu w Angoulême, a w 2009 roku prezentowano je podczas V prezentacji prac ze zbiorów warszawskiej Zachęty zatytułowanej „Siusiu w torcik”.

Rok 2010 to wystawa „Mistrzowie polskiego komiksu” w Galerii Chimera w Łodzi, natomiast w 2013 roku Baranowski powrócił do Warszawy na Noc Muzeów w SOHO Factory. W tym samym roku jego dzieła były obecne na ekspozycji w galerii w Szczecinie.

W 2014 r. pokazano jego asamblaże w Galerii Remedium w Łodzi, a rok później wystawiono „Podświadomość” w Galerii New Atelier Design w Warszawie. Baranowski jest także związany z międzynarodowymi festiwalami, o czym świadczy jego udział w Stockholm International Comics Festival w 2017 roku oraz wystawach w 2018 roku, jak „Teraz komiks!” w Krakowie w Muzeum Narodowym w Krakowie.

W 2019 r. jego twórczość prezentowano na Le Salon de la BD à Paris oraz w Berlinie. W latach 2020-2021 jego dzieła pojawiły się na wystawach w Bratysławie oraz podczas festiwalu w Moskwie. Jednym z istotnych wystąpień w tym czasie była wystawa „Miejsce w dymku” w Jeleniej Górze w BWA Jelenia Góra.

Najnowsze wystawy, takie jak retrospektywa 2022 w Galerii Lufcik w Warszawie, pokazują, jak Baranowski ciągle inspiruje i fascynuje publiczność. Rok 2023 przyniósł wystawy w Oświęcimiu i Warszawie, a zapowiadają się kolejne – w latach 2024–2025 planowane są jego pokazy w Barcelonie i Łodzi.

---

Oceń: Tadeusz Baranowski (autor komiksów)

---